ارزیابی و پیشبینی اثرات تغییر اقلیم بر جنگل های مانگرو جنوب ایران: مورد مطالعه منطقه حفاظت شده مانگروهای جاسک

مانگروهای ایران در زمره¬ی نادرترین اراضی جنگلی مانگرو در دنیا محسوب میشوند که در صورت نابودی، برگشت پذیری آنها بسیار دشوار و گاهی غیرممکن است. هدف این مطالعه ارزیابی و پیشبینی اثرات دما، بارندگی و افزایش سطح آب دریا به عنوان پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم بر عرصه فضایی مانگروهای منطقه حفاظت شده جاسک در ایران می¬باشد این مطالعه خواهد توانست تصویر شفاف¬تری از اقلیم گذشته و آینده منطقه جاسک ارائه کرده و باعث تحلیل بهتر اثرات تغییر اقلیم بر مانگروها مطالعاتی شود. در این مطالعه با استفاده از روش کوچک مقیاس lars-wg در دو مدل gcm (hadcm3 و mihr) با سناریو a1b شبیه سازی متغییرهای اقلیمی دمای حداقل، دمای حداکثر و بارندگی در دوره¬های گذشته و آتی انجام شد. در بررسی عدم قطعیت با استفاده از روش بوت استرپ، متغییر¬های دما و بارندگی مشاهداتی در فاصله اطمینان 95% میانگین و واریانس ماهیانه داده¬های مدل شده قرار گرفتند که این نتایج نشان از قابلیت بالای مدل lars-wg در شبیه¬سازی متغییرهای اقلیمی در مناطق خشک دارد. بر پایه نتایج کوچک مقیاس mihr دمای حداکثر و حداقل در ماه¬های سرد از نوامبر تا مارس افزایش به میزان تقریبی بترتیب °c7/4+ و °c21/4+ در حالی که در فصل گرم از ژوئن تا اکتبر میزان افزایش تقریبی °c65/3+ و °c55/3+ را نشان داد. طبق نتایج hadcm3 میزان افزایش دمای حداقل در فصل سرد °c03/3+ و °c3/3+ در فصل گرم تا انتهای سال 2100 خواهد بود. همچنین طبق پیشبینی میانگین ماهیانه دمای حداکثر از مرز °c 38 در طول فصل گرم در دوره آتی 2099-2080 خواهد گذشت. همچنین پیشبینی شد دمای بیشینه و کمینه در آینده به هم نزدیک خواهند شد که این شرایط بر پروسه¬های بیولوژیک و اکولوژیک مانگروها تأثیر خواهد داشت. رگرسیون خطی داده¬های دمای حداقل مشاهداتی یک افزایش °c 14/3+ در طول 42 سال گذشته را نشان داد. بر پایه نتایج مدل hadcm3 و mihr در دوره 2080 تا 2099 شاهد افزایش بارش در ماه های گرم و کاهش شدید بارش در ماه¬های سرد خواهیم بود. در مقایسه داده¬های بارش مشاهداتی و الگوی توسعه فضایی مانگروها، مشخص شد که پس از 1997 به عنوان نقطه تغییر الگوی بارندگی، عرصه پوششی مانگروها در هر سه منطقه مطالعاتی افزایش معنی¬داری را نشان دادند در حالی که همه متغیرهای بارش (نسبت روزهای بارانی و مجموع سالیانه بارش میانگین) بعد از 1997 کاهش یافته است. نتایج نشان داد که هیچ رابطه مستقیم معنی¬داری بین مساحت جنگل¬های مانگرو و میزان بارش وجود ندارد. افزایش تبخیر بدلیل شرایط دمایی گرمتر دلالت بر افزایش شدت خشکسالی در این ناحیه دارد با این وجود مانگروهای هر سه منطقه بعد از تغییر الگوی بارندگی افزایش وسعت نشان دادند که می¬تواند بدلیل افزایش سطح آب دریا باشد. میزان افزایش نسبی تراز دریا در چابهار 64/4 میلی متر بر سال و در جاسک 47/5 میلی¬متر بر سال می باشد. با مقایسه نرخ رسوب¬گذاری در طول 25 سال خور خلاصی دارای بیشترین نرخ رسوبگذاری (mm/year4)، خور یکبنی (mm/year9/2) و خور شهرنو دارای کمترین نرخ رسوب گذاری (mm/year36/1) بود. نرخ رسوبگذاری در روش نشانگرهای افقی خور یکبنی، شهر نو و خلاصی به طور متوسط بترتیب 6/5 ،3 و 8/4 میلی متر بر سال بود که با توجه به بالاتر بودن میزان افزایش تراز نسبی دریا نسبت به نرخ رسوب گذاری در هر سه خور مذکور انتظار می¬رود پاسخ پیشبینی شده جنگل های مانگرو این مناطق به دلیل مقادیر پایین¬تر نرخ رسوب¬گذاری نسبت افزایش سطح آب دریا، مهاجرت به سمت خشکی می¬باشد که این پاسخ با مطالعه و بررسی عکس¬های هوایی و تصاویر ماهواره¬ای در طول سال های 1965 تا 2012 به اثبات رسید.